Tata w związku nieformalnym. Formalności po porodzie.

Dzieci urodzone w związkach nieformalnych przestały w Polsce należeć do rzadkości. O ile prawa i obowiązki mamy związane z narodzinami dziecka nie budzą zwykle wątpliwości, o tyle tata może się czuć nieco zdezorientowany. Przygotowaliśmy mu zatem ściągę, która miejmy nadzieję, ułatwi mu załatwienie formalności związanych z narodzinami potomka.

Na czym polega uznanie ojcostwa?

W przypadku par małżeńskich sytuacja jest prosta. Gdy rodzi się dziecko zakładamy z góry, że mąż jest ojcem dziecka. Dzieje się tak, ponieważ w prawie polskim istnieje instytucja tak zwanego domniemania ojcostwa. W związku z tym domniemaniem, mąż matki, automatycznie nabywa pełnię praw rodzicielskich z chwilą pojawienia się dziecka na świecie.

Oznacza to między innymi, że dziecko od razu otrzymuje nazwisko, które rodzice uzgodnili, że będą nadawać swoim przyszłym dzieciom, przy zawarciu małżeństwa. Ponadto, co też jest bardzo ważne, dziecko z chwilą narodzin staje się ustawowym spadkobiercą ojca oraz jego rodziny. Krótko mówiąc w razie czego (odpukać w niemalowane), może dziedziczyć spadek po tacie lub po rodzinie z jego strony.

Domniemanie ojcostwa nie dotyczy jednak taty, który nie jest mężem matki dziecka. Aby tata biologiczny stał się również ojcem w świetle prawa, musi dokonać tak zwanego uznania ojcostwa. W tym celu powinien udać się do Urzędu Stanu Cywilnego i złożyć tam stosowne oświadczenie. Uznanie ojcostwa zawsze musi zostać potwierdzone przez matkę dziecka. Rodzice malucha mogą razem wybrać się do Urzędu, ale nie muszą. Jeżeli mama z jakichś powodów nie może być obecna przy składaniu oświadczenia o uznaniu ojcostwa, może je potwierdzić w innym terminie, jednak nie później niż po upływie 3 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez tatę.

Wraz z momentem dokonania uznania ojcostwa:

• tata nabywa pełnię praw rodzicielskich wobec dziecka;
• dziecko otrzymuje nazwisko, które rodzice ustalili przy składaniu oświadczenia o uznaniu ojcostwa. Jeżeli rodzice takiego ustalenia nie dokonali, to dziecku nadane zostanie nazwisko dwuczłonowe. Do nazwiska mamy dołączone będzie nazwisko taty.
• dziecko staje się ustawowym spadkobiercą taty i jego rodziny;
• na tacie zaczyna ciążyć obowiązek alimentacyjny wobec dziecka.

Wybierając się do Urzędu Stanu Cywilnego w celu złożenia oświadczenia o uznaniu ojcostwa rodzice muszą mieć przy sobie następujące dokumenty:

• dowody osobiste;
• zaświadczenie o urodzeniu dziecka wydane w szpitalu;
• odpis skrócony aktu urodzenia o ile został już dziecku wydany.

Opieka nad partnerką podczas połogu

Nie każdy tata wie, że niezależnie od tego, czy jest mężem matki swojego nowonarodzonego dziecka czy nie, przysługuje mu dwutygodniowe zwolnienie lekarskie, jeżeli jego partnerka po porodzie wymaga opieki. Zwolnienie to może wystawić lekarz ginekolog przy wypisie ze szpitala lub lekarz rodzinny. Niestety nie każdy lekarz pamięta o tym zwolnieniu, dlatego warto się o nie po prostu upomnieć. Połóg bywa bardzo trudnym okresem dla młodej mamy i wszelka pomoc jest wówczas na wagę złota.

Świeżo upieczony tata, w celu uzyskania takiego zwolnienia, powinien dostarczyć swojemu pracodawcy:

• zwolnienie w związku z opieką wystawione przez lekarza;
• wypełniony druk ZUS Z-15 (do pobrania przez Internet: http://www.zus.pl/wzory-formularzy/zasilki/zasilek-opiekunczy/-/publisher/details/1/oswiadczenie-zus-z-15/ZUS_Z-15
• odpis skrócony aktu urodzenia, w celu potwierdzenia, że dziecko jest wspólne.

Tata prowadzący samodzielną działalność gospodarczą dokumenty te dostarcza bezpośrednio do ZUS.

Urlop ojcowski

Tata w związku nieformalnym ma takie same prawo do urlopu ojcowskiego, jak tata w związku małżeńskim. Przysługuje on w wymiarze dwóch tygodni i musi być wykorzystany przed ukończeniem przez dziecko 24 miesiąca życia. Urlop ten może być wykorzystany jednorazowo lub w dwóch częściach, przy czym żadna z części nie może być krótsza niż tydzień.

Aby uzyskać ten urlop tata musi złożyć pisemny wniosek do swojego pracodawcy. Jeżeli wniosek ten zostanie złożony nie później niż 7 dni przed terminem rozpoczęcia urlopu, pracodawca nie może go odrzucić, ponieważ byłoby to wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Z pewnością warto z takiego urlopu skorzystać, zwłaszcza że jest on w pełni płatny, czyli pracownik otrzymuje 100% wynagrodzenia.

Warto podkreślić, że fakt skorzystania z urlopu ojcowskiego nie ma wpływu na wymiar urlopu wypoczynkowego.

Urlop tacierzyński

Ten urlop również przysługuje każdemu tacie, niezależnie od rodzaju związku w jakim pozostaje. Z tą jednak różnicą, że długość tego urlopu zależy ściśle od długości urlopu macierzyńskiego, z którego korzysta mama.

Mama obowiązkowo musi wykorzystać 14 dni urlopu macierzyńskiego. Jeżeli po tym czasie już się zdecyduje na powrót do pracy, tacie przysługuje aż 6 tygodni urlopu, jeżeli urodziło się jedno dziecko. Wymiar urlopu rodzicielskiego jest bowiem dłuższy w przypadku, gdy urodziło się jednocześnie więcej dzieci.

„Tacierzyński” udzielany jest również na wniosek pracownika, zaraz po przerwanym urlopie macierzyńskim. Urlop ten nie może być dzielony na części.

Becikowe

W przypadku urodzenia dziecka nadal przysługuje świadczenie w wysokości 1000 zł. czyli tzw. becikowe. Przyznawane jest ono niezależnie od tego, czy rodzice są małżeństwem czy nie, o ile dochód przypadający na jedną osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1922 zł. Na złożenie dokumentów rodzic ma 12 miesięcy od dnia porodu.

W celu uzyskania becikowego należy złożyć wniosek do urzędu miasta, gminy lub ośrodka pomocy społecznej, do pobrania na stronie Urzędu Miasta.

Przy składaniu tego wniosku, należy przedstawić ponadto:

• zaświadczenie o dochodach z urzędu skarbowego; (wzór wniosku o wydanie zaświadczenia: https://poradnik.wfirma.pl/-wniosek-o-wydanie-zaswiadczenia-wzor-z-omowieniem )
• zaświadczenie od lekarza lub położnej, że matka dziecka była objęta opieką lekarską od 10 tygodnia ciąży;
• odpis skrócony aktu urodzenia dziecka;
• dowód osobisty lub paszport;
• oświadczenie obojga rodziców, że becikowe nie zostało już wcześniej przez nich pobrane.

Rodzina 500 plus

Programem 500 plus objęte są wszystkie rodziny, niezależnie od charakteru związku pomiędzy rodzicami. Przysługuje on na każde drugie i kolejne dziecko w rodzinie i polega na comiesięcznej wypłacie świadczenia w kwocie 500 zł.

500 plus może być wypłacane także i na pierwsze lub jedyne dziecko o ile dochód w rodzinie nie przekracza 800 zł na osobę. W przypadku dziecka drugiego lub kolejnego wysokość dochodu rodziny nie ma znaczenia.

Tato, na pewno dasz radę!

Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że ilość formalności, które pojawiają się w związku z narodzinami dziecka jest przytłaczająca. Zwłaszcza biorąc pod uwagę brak czasu na cokolwiek, gdy pojawia się noworodek w domu. Radzimy jednak wziąć głęboki oddech i spokojnie, krok po kroku, powolutku wszystko pozałatwiać.