Jak pomóc dziecku budować poczucie własnej wartości?

Dwa miesiące temu uczestniczyłam w wykładach, na których poruszony był temat dziecięcego szacunku do samego siebie. To zainspirowało mnie do napisania tej porady i podzielenia się z Wami ciekawymi informacjami, o których się dowiedziałam.
Każde dziecko reaguje emocjonalnie na swój wygląd, inteligencję, umiejętności, jak również braki. Wyciąga wnioski o sobie samym częściowo na podstawie tego, jak inni na niego reagują. Każdy wniosek będzie stanowił część lub podsumowanie jego poczucia własnej wartości.
Nawet w najkorzystniejszych sytuacjach ludzie spoza rodziny przyczyniają się do tego, że w dziecku odzywa się poczucie nieakceptacji, ale im więcej akceptacji dziecko znajdzie w rodzinie, tym więcej odrzucenia może znieść na zewnątrz.

Jak rozpoznać, że dziecko ma negatywne mniemanie o sobie?
1. Brak zdolności podejmowania decyzji.
- dziecko waha się podjąć samodzielnie nawet mało znaczące decyzje,
- boi się spróbować czegoś nowego, nawet jeśli oferuje się mu pomoc,
-nie prosi o rzeczy, których potrzebuje,
-poproszone o zrobienie czegoś, odpowiada, że nie wie jak.

2. Ucieczka w świat fantazji.
- dziecko nie inicjuje kontaktów z innymi,
- nie uczestniczy wraz z innymi w grach i zabawach
- boi się zadawać pytania albo na nie odpowiadać,
-spędza samotnie znaczną ilość czasu,
-woli wymyślonych przyjaciół niż rzeczywistych.

3. Umyślnie powtarzane złe zachowanie.
- dziecko gryzie, szczypie, kopie, uderza pięściami, itp.
- notorycznie kłamie,
- stara się zwrócić na siebie uwagę czyniąc rzeczy zabronione.

4. Nawyk wymuszania płaczem.
- dziecko płacze, krzyczy, urządza sceny, gdy coś się dzieje nie po jego myśli,
- płacze, gdy ma zostać z kimś innym, a niżeli z rodzicami.

5. Napięcie.
- dziecko moczy się w łóżku,
- obgryza paznokcie,
- jąka się.

6. Poniżanie innych.
- dziecko obrzuca innych przezwiskami,
- krytykuje i osądza innych,
wynajduje usprawiedliwienie dla swojego zachowania i wini innych za swe błędy.

Jeśli dziecko zdradza kilka z wymienionych symptomów notorycznie przez dłuższy okres czasu, to dobrze będzie jeśli zastanowicie się, w jaki sposób poprawić jego mniemanie o sobie.
Im gorsze jest zachowanie dziecka, tym większy jego krzyk o uznanie. Im gorzej dziecko się zachowuje, tym bardziej pragnie uwagi i akceptacji z waszej strony.

Jak pomóc dziecku budować pozytywne poczucie własnej wartości?
• Rozwijanie zainteresowań i zdolności.
Należy dać swojemu dziecku możliwości doświadczania, poznawania świata poprzez różne aktywności i obserwować go uważnie. Jeśli przejawia jakieś szczególne zainteresowania, należy zachęcać do ich rozwijania. Każdy najmniejszy nawet sukces twojego dziecka będzie podnosił jego samoocenę. Moja córka uwielbia chodzić na basen, widząc ile frajdy sprawia jej nauka pływania, zapisaliśmy ją z mężem do instruktora. Na każdej lekcji ja lub mój mąż jesteśmy obecni, przyglądamy się, a później chwalimy córkę za nowe osiągnięcia, za poprawienie wyników lub za samą energię i chęci do nauki.

• Samodzielne podejmowanie decyzji.
Pozwól swojemu dziecku podejmować decyzje i zachęcaj je do tego. W ten sposób pokazujesz, że mu ufasz i liczysz się z jego zdaniem. A to jest kluczowe w budowaniu poczucia własnej wartości.

• Budowanie poczucia odpowiedzialności.
Pozwól dziecku być za coś odpowiedzialnym.
Przydzielając obowiązki domowe pokazujesz, że mu ufasz. Dostaje ono również informację, że jest tak samo ważne w Waszej rodzinie, jak pozostali członkowie. Nie wymagaj doskonałości. Jeśli zaufałeś dziecku i przydzieliłeś mu zadania nie oczekuj idealnego wykonania po pierwszych próbach. Daj dziecku czas, nie wyręczaj i nie krytykuj w trakcie. Moja córeczka z chęcią pomaga w wykonywaniu obowiązków domowych. Uwielbia wspólne gotowanie, sprzątanie, czy choćby podawanie przyrządów podczas majsterkowania z tatą. Nie zawsze wychodzi jej to perfekcyjnie, mimo to, chwalimy ją za każdym razem i córka chętnie rwie się do pomocy, podczas wykonywania kolejnych obowiązków domowych.

• Chwalenie i docenianie wysiłku dziecka.
Chwalenie dziecka buduje jego dobre zdanie o sobie. Wspieraj dobrym słowem każdy wysiłek swojego dziecka. Doceniaj osiągnięcia. Rób to nie tylko słowem, ale i czynem. Gdy moja córka wykona jakiś rysunek, zawsze zawieszam go na lodówce, lub na innym honorowym miejscu w domu. Emilka jest wtedy bardzo dumna, że jej rysunek się nam podoba. Gdy ktoś nas odwiedzi i również zwróci uwagę, mówiąc: „kto tak pięknie namalował ten rysunek?”, wówczas Emilka jest bardzo zadowolona ze swoich osiągnięć.

• Pozwól dziecku ryzykować.
Twoim celem nie jest ochrona dziecka przed całym światem, ale wyposażenie go w takie umiejętności, dzięki którym samodzielnie będzie w stanie stawić mu czoła. Dziecko powinno nabyć umiejętności radzenia sobie z porażkami. Poprzez podejmowanie ryzyka dajesz mu także możliwość doświadczania nowego. W ten sposób w przyszłości będzie wierzyło we własne siły i będzie skłonne do podejmowania ryzyka.

Nie oceniaj.
Nie ma tu znaczenia, czy porównujesz dziecko z bratem, siostrą czy z kimś spoza rodziny, zawsze działa to w ten sam sposób. Mówiąc dziecku i porównując je z innymi, zwracając uwagę na jego błędy i słabsze strony z pewnością nie podniesie jego samooceny. Porównania dotyczące zachowania, rozwoju, temperamentu, nawyków żywieniowych, czy jakiekolwiek inne, są myślę dla wszystkich niesprawiedliwe i krzywdzące, a w szczególności kiedy mowa jest o dziecku.

• Zaakceptuj dziecko takim, jakie jest.
Jedną z największych potrzeb dziecka jest to, by usłyszało, że jest akceptowane z uwagi na to kim jest, a nie tylko ze względu na to, co robi. Wymieniajcie tylko te dziedziny, w których spełniło wasze nadzieje i w których dziecko czuje się dobrze.

Zanim wyciągniecie jakiekolwiek pochobne wnioski, proszę, pamiętajcie, że normalne zachowania dzieci mogą być bardzo różne. Nie wpadajcie w panikę, jeśli wasze dziecko sporadycznie przejawia jeden lub dwa z wymienionych symptomów. Starajcie się raczej przyjrzeć dziecku przez dłuższy okres czasu, by zobaczyć co dominuje w jego zachowaniu.