Problemy z tarczycą w ciąży

Ciąża to czas, w którym organizm kobiety przechodzi całkowitą rewolucję. Wahania hormonów, zmiany nastroju, senność, uczucie nadmiernego ciepła i zimna nie zawsze są charakterystyczne tylko dla ciąży.Bywają też symptomem chorób tarczycy. Dowiedz się, czy zaburzenia tarczycy wpływają na dziecko, poznaj podstawowe objawy oraz przeczytaj o diagnostyce i leczeniu chorób tarczycy w ciąży.

Co to jest tarczyca?

Tarczyca to mały gruczoł zlokalizowany w okolicy szyi. Zadaniem tarczycy jest produkcja hormonów T3 i T4, które wraz z krwią rozprowadzane są po całym organizmie. Tarczyca odpowiada za metabolizm, aktywizuje wzrost i rozwój organizmu, stymuluje pracę ośrodkowego układu nerwowego, wpływa także na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego i rozrodczego.

Praca tarczycy przypomina działanie pętli sprzężenia zwrotnego – przysadka mózgowa poprzez hormon TSH pobudza tarczycę do produkcji hormonów. Z drugiej strony, hormony te blokują nadmierną produkcję TSH. Dzięki temu w organizmie możliwe jest zachowanie równowagi.

Choroby tarczycy

Niekiedy jednak dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu tarczycy. Nadmierna produkcja hormonów to nadczynność tarczycy, natomiast niewystarczająca produkcja hormonów to niedoczynność tarczycy. Do innych często rozpoznawanych chorób tarczycy należą guzki i zapalenie tarczycy.

Choroby tarczycy mogą być wywołane przez choroby autoimmunologiczne jak Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa, czy niedobór jodu. Jod jako pierwiastek jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy i aż 75% jego ilości w organizmie jest zmagazynowane właśnie w tarczycy. Długotrwały niedobór jodu na obszarach ubogich w jod w powietrzu czy wodzie, a także w diecie, może powodować przerost tarczycy, tworzenie się tzw. wola, powodującego ucisk na tchawicę i przełyk.

Objawy niedoczynności tarczycy

Niedoczynność tarczycy, to prawdziwa plaga wśród społeczeństwa. Cierpią na nią głównie kobiety i prawie co trzecia kobieta w ciąży.
Objawami niedoczynności tarczycy mogą być:
• Wysuszenie skóry
• Obrzęki
• Osłabienie i senność
• Obniżenie nastroju i skłonności do depresji
• Otyłość
• Zwolniona czynność serca
• Łamliwość paznokci, wypadanie włosów
• Zaparcia
• Skurcze mięśni
• Pogorszenie sprawności intelektualnej, pamięci, koncentracji

Objawy nadczynności tarczycy 

Nadczynność tarczycy występuję rzadziej niż niedoczynność, jednak także wymaga leczenia i powoduje szereg objawów, utrudniających życie pacjentowi. Do głównych objawów nadczynności tarczycy zalicza się:
• Nadpobudliwość
• Drażliwość
• Bezsenność
• Przyspieszona akcja serca
• Spadek masy ciała
• Biegunki
• Potliwość

Problemy z tarczycą a ciąża 

W ciąży tarczyca pracuje inaczej niż zwykle. Rośnie zapotrzebowanie na jod, inaczej pracują hormony, a sam gruczoł może powiększyć się o 40%. Wzrost hCG sprzyja obniżeniu TSH, produkowanego przez przysadkę mózgową. Gdy pod koniec pierwszego trymestru hCG jest najwyższe, TSH może być bardzo niskie. Wykonywanie badań w ciąży wymaga właściwej interpretacji wyników, dla norm przyjętych dla kobiet w ciąży, z uwzględnieniem wieku ciąży. Tylko takie działanie odda prawdziwy obraz stanu tarczycy.

W trakcie ciąży rośnie także zapotrzebowanie organizmu na jod. Wzrasta również jego wydalanie przez mocz. Już w 12 tygodniu ciąży tarczyca płodu zaczyna własną pracę hormonów, a do jej funkcjonowania potrzebny jest jod. Jod spożywany przez kobietę w ciąży przechodzi przez łożysko i dostarczany jest do dziecka. Zatem jest to jedyna droga, aby dziecko mogło otrzymać jego niezbędną ilość. Brak jodu lub jego niedobór są niezwykle groźne dla rozwoju płodu. 

Niedobór jodu u dziecka powoduje zaburzenia rozwoju psychomotorycznego może być w przyszłości przyczyną zaburzeń ADHD, a w skrajnych przypadkach tzw. kretynizmu, czyli wrodzonego zespołu niedoboru jodu. Po urodzeniu może dojść do przerostu wola u dziecka wymagającego natychmiastowego leczenia. Niedobór jodu u płodu może skutkować także ograniczeniem jego wzrostu, niską masą urodzeniową i uszkodzeniem mózgu.

Dlatego tak ważna jest suplementacja jodu i dieta bogata w jod. Spożywanie ryb morskich, wodorostów, jaj kurzych, brokułów i soli jodowanej, sprzyja dostarczaniu właściwej ilości jodu do organizmu matki.
Diagnostyka a leczenie
Zaburzenia hormonalne wynikające z nieprawidłowego funkcjonowania tarczycy wpływają na cykl miesiączkowy, płodność, są przyczyną poronień. Do podstawowych badań należy oznaczenie z surowicy krwi poziomu TSH, T3 i T4 oraz USG tarczycy. 

Pierwsze badania kobieta powinna wykonać jeszcze przed zajściem w ciążę i w przypadku wystąpienia zaburzeń – podjąć leczenia. Należy pamiętać, że na wyniki badań i pracę hormonów tarczycy u kobiet w ciąży mogą mieć wpływ również leki przyjmowane w celu utrzymania ciąży – sterydy i leki przeciwzakrzepowe. W trakcie ciąży leczenie tarczycy należy kontynuować pod kontrolą lekarza.Zwykle zwiększana jest wtedy dawka przyjmowanych leków. 

Nieleczone choroby tarczycy są bardzo groźne dla matki i płodu. Mogą spowodować poronienie, przedwczesny poród lub trwałe uszkodzenie płodu U dziecka mogą objawiać się niską masą urodzeniową, zaburzeniem w rozwoju mózgu, trudnościami w oddychaniu.

W chorobach tarczycy niezwykle ważna jest diagnostyka i podjęcie leczenia, właściwa dieta bogata w jod. W ciąży szczególnie ważne jest przyjmowanie leków, suplementacja jodu, monitorowanie poziomu hormonów i stanu rozwijającego się dziecka.